Ergenler sanal ortamda cinsellik hakkında nasıl bilgilendirilmeli?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 10-19 yaş grubu “ergen”, 15-24 yaş grubu ise “genç” olarak tanımlanmaktadır. Ergenlik ve gençlik dönemlerine ait yaşların kesişmesi nedeniyle de 10-24 yaş grubu “genç insanlar” olarak değerlendirilmektedir. Ergenlik, çocukluk çağı ile yetişkinlik çağı arasındaki geçiş dönemidir. Ergenlik, bireyde çocuksu tutum ve davranışlarının yerini yetişkinlik tutum ve davranışlarının aldığı, cinsiyet yetilerinin kazanıldığı, bireyin erişkin rolüne psikolojik ve bedensel olarak hazırlandığı dönemdir. Çocukluk çağı olarak adlandırılan yaşlarda, sosyal toplum bilinci (süper ego) gelişmemişken, ergenlik dönemine giren gençlerde toplumsal kabullenilme, bir grubun parçası olma (süper ego ve ego) kavramları gelişir. Vücut hormonlarından cinsiyet ile ilgili olan (sekonder cinsiyet hormonları) östrojen veya androjenlerin üretimi bu dönemde zirve yaptığından ergen adayının psikolojisi sebepsiz değişimler gösterir. Ergenler ergenlik dönemiyle beraber hormonal, fiziksel, duygusal ve psikolojik olarak pek çok değişim içerisinde olurlar. Hormonal durumlarla beraber bedenlerinde ve dış görünüşlerinde değişiklikler olur. Hormonal farklılıkla birlikte tetiklenen duygusal değişimler de sürecin bir parçasıdır. Ergenlik dönemine gençler bedenleri ve nasıl göründüğüyle ilgili aşırı uğraş halindedirler. Bir gruba dâhil olma, aidiyet hissi ergenlik döneminde gençlerin en önemli ihtiyacıdır. Ergenlerin her anlamda kimliklerini bulmaya yönelik bu geçiş evresinde cinsellik, flört, romantik ilişkiler onların dünyasında büyük bir öneme sahiptir ve bu konulara yönelik bir arayış, merak ve keşfetme arzusu hâkim olur.
Günümüzde çok hızlı biçimde gerçekleşen teknolojik gelişmeler, bireylerin yaşamlarını kolaylaştırırken bir taraftan da farklı sorunların yaşanmasına neden olmaktadır. En önemli teknolojik gelişmelerden olan internet kullanımı; dünyanın pek çok yerine bağlanarak bilgi edinme, haberleşme, alışveriş yapma, oyun oynama gibi günlük hayat faaliyetlerinin kolay bir biçimde gerçekleşmesini sağlamaktadır. Bununla birlikte internetin; ev, okul, iş yeri ve cep telefonu ile bireylerin bulundukları hemen hemen her yerde ulaşılabilir olması, özellikle gençlerin zamanlarının büyük bir kısmını internet başında geçirmelerine ve günlük yaşamlarında sorunlar yaşamalarına neden olabilmektedir.
Ergenler gerek sosyalleşme, gerek etkileşim içerisinde olma, gerek vakit geçirme ve yalnızlıklarıyla baş etme konusunda internetle yoğun bir temas içerisinde olurlar. Ergenlik dönemiyle birlikte özellikle cinsellikle ilgili ortaya çıkan merak ve keşiflerini sanal dünyada karşılamaları çok sık görünen bir durumdur. Ancak özellikle sanal ortamda cinsellik hakkında çok fazla yanlış bilginin olması, ergenlere cinselliği yanlış şekilde öğretecek pek çok uygulama, video/film ve yanıltıcı bilgi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra sosyal mecralarda gençleri özellikle cinsellik konusunda kandırabilecek, istismar edebilecek uygunsuz kişilerin varlığı yadsınamayacak şekilde fazladır. Bu tarz durumların önüne geçebilmek için internet ortamında gerek videolar, gerek öğretici ve bilgilendirici kısa filmler ve podcastlerle ergenlere cinsel sağlık, üreme sağlığı, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, erken yaşta cinsellik yaşamanın ve erken yaşta gebeliğin fiziksel, duygusal ve sosyolojik olarak yaratacağı riskler detaylı ve doğru şekilde anlatılmalı, ergenlikle beraber oluşan hormonal ve fiziksel değişimler hakkında bilgi verilerek bu değişimlere bağlı olarak oluşan duygusal değişimlerden de (yalnız kalma istediği, özerkleşme, mutsuzluk, isyan etme, bir gruba ait olma isteği vb.) bahsedilmelidir. Cinselliğin ve sexin sadece fiziksel bir deneyim olmadığı, fiziksel bir deneyim dışında sevgi, yakınlık, bağlılık, güven gibi başka öğeleri de içerdiği, yeterli psikolojik ve duygusal olgunluk olmadan özellikle arkadaş, çevre ve uygunsuz kişilerin baskı ve ısrarı ile yapılacak bir eylem olmadığı, internet ortamında çeşitli mecralarda, film ve dizilerde sunulduğu kadar basit ve hazır olunmadan cinsellik yaşamanın oldukça riskli durumlara yol açabileceği anlatılmalıdır. Ergenlik döneminde cinselliğe yönelik bir isteğin ve merakın normal olduğu, hormonal durumlara bağlı olarak geliştiği, doğru şekilde ve sıklıkta mastürbasyon yapmanın suçlu hissettirecek bir durum olmadığı aksine doğal karşılanabileceği vurgulanmalıdır. Ergenliğe bağlı olarak farklılaşan fiziksel görünüm ve duygusal değişimlerin her kişide bireye özel olduğu, kendilerini akranları ile karşılaştırarak kötü hissetmemeleri gerektiğinin de altı çizilmelidir. Ergenlere doğru bilgilendirmeyi verebilecek bu tarz yayın organlarının özellikle internet ortamında yaygınlaşması, gençlerin en sık ziyaret ettiği ve kullandığı site ve uygulamalarda görünür olması ve karşılarına çıkması için gerekli çalışmaların yapılması son derece önemli ve gereklidir.
Ne yazık ki sanal ortamda gençler için uygunsuz mecraların yayılması ve kontrolünün sağlanması konusunda sistem yeterli olamamaktadır. İnternet ortamında ergenleri olumsuz etkileyecek pek çok mecra bulunduğu için aile ve öğretmenlerin bu konuda dikkatli olması gerekmektedir. Ailelerin çocuklarının sınırlarına dikkat ederek istismar edilebilme risklerine karşı zaman zaman internet kullanımlarını ve girmiş oldukları internet sitelerini kontrol etmeleri ve özellikle cinsellikle ilgili çocukları ile açık bir iletişimde olmaları ve doğru bilgilendirme yapmaları önemlidir.
